Прэзідэнт Таджыкістана Эмамалі Рахмон 27-30 чэрвеня знаходзіцца з афіцыйным візітам у Беларусі. У Палацы Незалежнасці 28 чэрвеня адбыліся перагаворы Прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнкі з лідарам Таджыкістана. Плануецца, што акрамя афіцыйных мерапрыемстваў візіту Прэзідэнт Таджыкістана таксама наведае цырымонію закрыцця II Еўрапейскіх гульняў, якая адбудзецца 30 чэрвеня на стадыёне «Дынама».
Беларусь настроена на сістэмную і доўгачасовую работу з Таджыкістанам — Лукашэнка
Аб гэтым Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка паведаміў на перагаворах з Прэзідэнтам Таджыкістана Эмамалі Рахмонам.
«У нашым партнёрстве ўжо ёсць магістральныя напрамкі, якія вызначаюць характар і надаюць ім трываласць. Беларусь настроена на сістэмную і доўгачасовую работу ў эканамічнай сферы. Тавараабарот пад $40 млн, які дасягнуты па выніках 2018 года, абсалютна не адпавядае нашаму ўзаемнаму патэнцыялу. Пра гэта мы толькі што гаварылі. Спадзяёмся, што тэндэнцыя падзення аб’ёмаў гандлю мае часовы характар. Прысутныя тут члены дэлегацыі абавязаны яе выправіць. Нядобра пры нашых такіх адносінах мець яшчэ і падзенне ў тавараабароце», — сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Прэзідэнт прывёў некалькі напрамкаў, дзе, як ён лічыць, Беларусь і Таджыкістан павінны паглыбіць супрацоўніцтва.
Развіццё прамысловай кааперацыі
Паводле яго слоў, падабенства поглядаў на развіццё рэальнага сектара заклала аснову для супрацоўніцтва ў галіне прамысловай кааперацыі. Ужо другі год у Гісары працуе сумесная зборачная вытворчасць трактароў МТЗ, пры гэтым беларускі бок гатовы да яшчэ больш актыўнага партнёрства, напрыклад, пашырэння наменклатуры выпускаемай тэхнікі, адаптаванай пад патрэбы аграрнай галіны Таджыкістана. «Гэтаму будзе садзейнічаць прыняцце рашэння аб вызваленні сумесна выпускаемай прадукцыі ад выплаты падатку на дабаўленую вартасць», — заўважыў Прэзідэнт.
Далейшыя перспектывы ён таксама бачыць у пастаўках беларускіх грузавых аўтамабіляў, дарожна-будаўнічай і пасажырскай тэхнікі, абнаўленні парку чыгуначных вагонаў, якія адпавядаюць таджыкскім кліматычным і эксплуатацыйным умовам. Аляксандр Лукашэнка ўпэўнены, што жыхары Душанбэ змаглі па заслугах ацаніць беларускія тралейбусы. Аднак тут бакі маюць невялікія рознагалоссі: Таджыкістан прапануе знізіць кошт тэхнікі, што для беларускага прадпрыемства не вельмі выгадна. Прэзідэнт лічыць, што гэта пытанне можна ўрэгуляваць. «Гэта вельмі важна, гэта першыя крокі. Няхай паўтары сотні (тралейбусаў. — Заўвага БЕЛТА), але гэта добры аб’ём. Трэба дамаўляцца і пастаўляць, калі ёсць попыт на нашу прадукцыю, асабліва тралейбусы ў Душанбэ», — сказаў ён.
«Цяпер крызісныя з’явы ў свеце ўносяць карэктывы ў развіццё эканамічных адносін. Таму важна шукаць новыя формы і метады работы, таксама з улікам існуючых у Беларусі інструментаў падтрымкі экспарту», — падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.
Супрацоўніцтва ў сельскай гаспадарцы
Паралельна з праектамі ў машынабудаванні неабходна пашыраць дыялог у сельскай гаспадарцы, уключаючы аграрную адукацыю, лічыць кіраўнік дзяржавы. На яго думку, Беларусі і Таджыкістану трэба працаваць над павелічэннем узаемных закупак прадуктаў харчавання і прадукцыі лёгкай прамысловасці, развіваць супрацоўніцтва ў галіне племянной жывёлагадоўлі.
«Вітаем пачатак работы ў Душанбэ сумеснай кампаніі па вытворчасці малочных прадуктаў. Беларускі вопыт у гэтай галіне, а таксама тэхналогіі і сыравіна даюць магчымасць стварыць унікальныя для Таджыкістана прадпрыемствы. Яны будуць выпускаць экалагічную якасную прадукцыю, адкрыюць магчымасці для нарошчвання экспарту ў Кітай, Афганістан, іншыя краіны», — сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Узаемадзеянне ў навуцы, адукацыі і культуры
Прэзідэнт звярнуў увагу, што за кароткі перыяд Беларусь і Таджыкістан дасягнулі пэўных поспехаў у навукова-тэхнічнай сферы, дадатковы імпульс гэтаму надае дзейнасць сумеснай рабочай групы па супрацоўніцтве ў галіне навукі і тэхналогій. Дынамічна развіваюцца і адносіны ў гуманітарнай сферы. Цяпер у беларускіх ВНУ навучаюцца больш за 500 таджыкскіх грамадзян, а дзякуючы стварэнню пяці сумесных факультэтаў сёння можна атрымліваць беларускую адукацыю і ў Таджыкістане.
У той жа час таджыкскае кіраўніцтва хоча пашырыць супрацоўніцтва з Беларуссю ў сферы адукацыі. Перспектыўным для яго бачыцца стварэнне ў Таджыкістане філіялаў беларускіх ВНУ, адкрыццё новых сумесных факультэтаў і нават устаноў вышэйшай адукацыі. «Трэба дапамагчы закласці аснову. Як сказаў Эмамалі Шарыпавіч, няхай адразу тысяча, паўтары тысячы будзе студэнтаў, з малога трэба пачынаць. Думаю, трэба вывучыць гэту тэму і падтрымаць нашых таджыкскіх сяброў», — сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Беларускі бок таксама гатовы абменьвацца вопытам прафесійна-тэхнічнай падрыхтоўкі кадраў, стварэння сеткі неабходных цэнтраў, аказваць кансультацыйныя паслугі ў сферы развіцця адукацыйных праграм.
Асаблівае значэнне Беларусь надае развіццю адносін з Таджыкістанам у сферы культуры. «Мы чакаем таджыкскіх майстроў культуры і мастацтва ў сябе ў гэтым годзе ў рамках дзён культуры. Гэта ўжо існуючая традыцыя з’яўляецца важным фактарам умацавання дружалюбных адносін паміж народамі», — заявіў кіраўнік дзяржавы.
«Заканамерны вынік адносін» — Беларусь і Таджыкістан выходзяць на стратэгічнае партнёрства
Аляксандр Лукашэнка адзначыў, што ў час перагавораў з таджыкскім лідарам у вузкім складзе бакі пераканаліся ў падабенстве падыходаў да ацэнкі рэгіянальнай і глабальнай сітуацыі. Ён канстатаваў, што Мінск і Душанбэ традыцыйна падтрымліваюць адзін аднаго на міжнародных пляцоўках, і выказаў упэўненасць, што так будзе і далей.
«Пасля завяршэння перагавораў нам трэба будзе падпісаць знакавы дакумент — Дагавор аб стратэгічным партнёрстве. Ён з’яўляецца заканамерным вынікам выбудоўвання дружалюбных, па-сапраўднаму канструктыўных адносін. Яго ажыццяўленне надасць дынаміку далейшай рабоце па ўсіх напрамках», — падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.
Прэзідэнт Беларусі заявіў, што паміж краінамі няма закрытых тэм для супрацоўніцтва, і адзначыў поўнае ўзаемаразуменне з таджыкскім калегам. «Калі мы дамовіліся — усё выконваецца ў тэрмін. Гэта пацвярджае рэалізацыя ініцыятывы па закладцы ў Беларусі садоў беларуска-таджыкскай дружбы», — сказаў ён. Першы ўчастак зямлі, выдзелены пад сад у Брэсцкай вобласці, практычна ўжо заснаваны. На падыходзе закладка другога — у Гомельскай вобласці.
Сады стануць не толькі сімвалам мацнеючых сувязей дзвюх дзяржаў, але і дадуць магчымасць аграрнай галіне выйсці на вытворчасць новай, не ўласцівай Беларусі прадукцыі, адзначыў кіраўнік дзяржавы. «Мы цяпер у сувязі з катастрафічным змяненнем клімату пачалі шукаць новыя віды прадукцыі, якія вырабляюць на поўдні, у тым ліку ў Таджыкістане. Надвор’е дазваляе ў нас вырошчваць і вырабляць адпаведную прадукцыю. Думаю, Таджыкістан у гэтым плане нам акажа сур’ёзную падтрымку і дапамогу», — сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Беларусь і Таджыкістан заключылі дагавор аб стратэгічным партнёрстве
«Гэта гістарычны момант, гэта выхад у космас, калі хочаце, у адносінах паміж дзвюма дзяржавамі», — заявіў Прэзідэнт Беларусі журналістам па выніках перагавораў. «У ім мы замацавалі якасна новы статус двухбаковых адносін і пацвердзілі намер актыўна развіваць іх ва ўсіх галінах, якія ўяўляюць узаемны інтарэс. Гэта заканамерны вынік вялікага шляху, які прайшлі Беларусь і Таджыкістан у выбудоўванні міждзяржаўных сувязей», — дадаў ён.
Кіраўнікі дзяржаў таксама паставілі подпісы пад сумеснай заявай, у якой бакі пацвердзілі зацікаўленасць у развіцці ўсебаковага ўзаемадзеяння ў доўгатэрміновай перспектыве і падкрэслілі неабходнасць паглыблення міждзяржаўных адносін.
Аляксандр Лукашэнка і Эмамалі Рахмон канстатавалі падабенства пазіцый абедзвюх краін па ключавых пытаннях міжнароднай палітыкі і заявілі аб намеры актывізаваць супрацоўніцтва ў рамках міжнародных і рэгіянальных арганізацый. Яны таксама падкрэслілі неабходнасць далейшых сумесных намаганняў у барацьбе з тэрарызмам, экстрэмізмам, нелегальнай міграцыяй, іншымі выклікамі і пагрозамі.
Бакі ў пазітыўным ключы адзначылі ўзаемадзеянне дзелавых колаў Беларусі і Таджыкістана, а таксама звярнулі ўвагу на наяўнасць значнага патэнцыялу ў гандлёва-эканамічнай сферы, падкрэсліўшы зацікаўленасць абодвух бакоў у актывізацыі намаганняў па стварэнні эфектыўных сумесных вытворчасцей, выкарыстанні магчымасцей свабодных эканамічных зон, забеспячэнні росту аб’ёмаў двухбаковага гандлю.
У прысутнасці прэзідэнтаў прадстаўнікі абедзвюх дзяржаў падпісалі шэраг важных дакументаў аб супрацоўніцтве ў розных сферах. Пагадненні заключаны паміж Міністэрствам інфармацыі Беларусі і Міністэрствам культуры Таджыкістана, Следчым камітэтам нашай краіны і Генеральнай пракуратурай Таджыкістана, гандлёва-прамысловымі палатамі. Таксама падпісана пагадненне аб міжбанкаўскім супрацоўніцтве паміж ААТ «ААБ Беларусбанк» і Дзяржаўным ашчадным банкам «Амонатбанк».
Паміж Міністэрствам спорту і турызму Беларусі і Камітэтам па справах моладзі і спорту Таджыкістана падпісана праграма супрацоўніцтва ў сферы фізічнай культуры і спорту на 2019-2023 гады.
Міністэрствы адукацыі дзвюх дзяржаў дамовіліся аб узаемадзеянні ў сферы прафесійна-тэхнічнай і сярэдняй спецыяльнай, прафесійнай адукацыі. Заключана таксама пагадненне аб супрацоўніцтве паміж асобнымі ВНУ — Акадэміяй кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь і Агенцтвам дзяржаўнай службы Прэзідэнта Рэспублікі Таджыкістан. Падпісана выканаўчая праграма беларуска-таджыкскага навукова-тэхнічнага супрацоўніцтва на 2019-2020 гады.
Пагадненне аб супрацоўніцтве па выкарыстанні генетычных рэсурсаў раслін і жывёл для атрымання камерцыйных прадуктаў падпісалі Міністэрства сельскай гаспадаркі і харчавання Беларусі і Міністэрства сельскай гаспадаркі Таджыкістана.
Прамая кааперацыя павінна стаць рухаючай сілай супрацоўніцтва Беларусі і Таджыкістана — Лукашэнка
«Прамая кааперацыя, сумесная вытворчасць якасных канкурэнтных тавараў павінны стаць рухаючай сілай далейшага развіцця эканамічнага супрацоўніцтва нашых краін», — сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Прэзідэнт нагадаў, што ў Таджыкістане ўжо другі год паспяхова функцыянуе сумесная зборачная вытворчасць беларускай сельгастэхнікі, пашыраецца пералік выпускаемай прадукцыі. Паводле яго слоў, гэты праект стаў зыходнай кропкай для нарошчвання доўгатэрміновага і ўзаемавыгаднага супрацоўніцтва і ў іншых сферах. «У пачатку гэтага года ў Душанбэ створана першае сумеснае прадпрыемства па перапрацоўцы малака. Прадукцыю будуць вырабляць з выкарыстаннем беларускай сыравіны і тэхналогій. Ёсць планы развіваць гэты напрамак, а таксама іншыя праекты ў галіне агракомплексу», — адзначыў кіраўнік дзяржавы.
Развіццё эфектыўнага гандлёва-эканамічнага ўзаемадзеяння для Беларусі і Таджыкістана застаецца ў ліку прыярытэтных задач. Аляксандр Лукашэнка лічыць, што ўзровень тавараабароту паміж краінамі, які ў мінулым годзе склаў $37,5 млн, катастрафічна не адпавядае патэнцыялу і ўзроўню супрацоўніцтва. «Для яго павелічэння ёсць усе неабходныя перадумовы, — сказаў Прэзідэнт. — Упэўнены, сумеснымі намаганнямі мы зможам і павінны павялічыць двухбаковы гандаль. Гэта адпавядае інтарэсам і Беларусі, і Таджыкістана».
Паводле слоў кіраўніка дзяржавы, паміж краінамі з кожным годам пашыраюцца гуманітарныя кантакты. У Беларусі навучаюцца больш за пяцьсот грамадзян Таджыкістана, ёсць салідная дагаворна-прававая база прамога міжвузаўскага ўзаемадзеяння, створаны сумесныя факультэты ў пяці беларускіх ВНУ. У мінулым годзе ў Таджыкістане з поспехам прайшлі дні культуры і кіно Беларусі. У гэтым годзе ў Мінску чакаюць у госці таджыкскіх майстроў мастацтваў. «Сімвалам дружалюбных сувязей паміж нашымі народамі стане закладзены вясной гэтага года ў Брэсцкай вобласці сад беларуска-таджыкскай дружбы. Яшчэ адзін такі праект будзе рэалізаваны ў Гомельскай вобласці», — дадаў беларускі лідар.
Аляксандр Лукашэнка падзякаваў Эмамалі Рахмону за візіт у Беларусь у дні правядзення II Еўрапейскіх гульняў. Кіраўнік дзяржавы таксама лічыць сімвалічным, што візіт праходзіць напярэдадні святкавання 75-годдзя вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. «Мы свята захоўваем памяць аб воінах-вызваліцелях, у ліку якіх былі ўраджэнцы Таджыкістана», — заявіў Прэзідэнт.
Ён перакананы, што вынікі праведзеных перагавораў адкрыюць новыя гарызонты для развіцця ўсебаковага супрацоўніцтва, а падпісаныя дакументы ўмацуюць узаемадзеянне ў розных сферах.
Рахмон: адносіны Беларусі і Таджыкістана маюць тэндэнцыю да паступальнага развіцця
Аб гэтым заявіў прэзідэнт Таджыкістана Эмамалі Рахмон на сустрэчы з Прэзідэнтам Беларусі Аляксандрам Лукашэнкам.
«Таджыкістанска-беларускія адносіны і супрацоўніцтва з’яўляюцца дружалюбнымі і маюць тэндэнцыю да паступальнага развіцця», — падкрэсліў кіраўнік дзяржавы. Ён адзначыў, што сёння бакі маюць намер падпісаць дагавор аб стратэгічным партнёрстве, дзякуючы чаму ўзаемадзеянне дзвюх краін будзе развівацца ў новым фармаце.
«Што датычыцца выканання нашых дамоўленасцей пасля вашага афіцыйнага візіту ў Душанбэ (Прэзідэнт Беларусі наведваў Таджыкістан з афіцыйным візітам у маі 2018 года. — Заўвага БЕЛТА), асноўнае выконваецца. Мы вельмі задаволены, але ёсць незадзейнічаныя механізмы і магчымасці як у аграрным сектары, асабліва ў раслінаводстве, жывёлагадоўлі, так і ў галіне машынабудавання. Тое, што мы з вамі запусцілі (сумесныя прадпрыемствы і зборачныя вытворчасці ў Таджыкістане. — Заўвага БЕЛТА), паспяхова працуе. Ёсць вельмі добрая база ўзаемадзеяння і перспектывы супрацоўніцтва не толькі двухбаковага характару, але і з бліжэйшымі краінамі рэгіёна, такімі як Афганістан», — сказаў Эмамалі Рахмон.
У час перагавораў з Прэзідэнтам Беларусі ў пашыраным складзе кіраўнік Таджыкістана чарговы раз падкрэсліў, што высока цэніць адносіны дружбы і ўзаемнай падтрымкі, якія склаліся паміж краінамі. «Мы надаём асаблівае значэнне развіццю шматпланавага супрацоўніцтва з Беларуссю. У нас склаліся цесныя адносіны ўзаемнай павагі, даверу і падтрымкі, якімі мы вельмі даражым, — прадоўжыў ён. — Таджыкістан пацвярджае сваю гатоўнасць і далей умацоўваць палітычны дыялог, пашыраць гандлёва-эканамічнае супрацоўніцтва і культурна-гуманітарныя адносіны паміж нашымі краінамі. Мы таксама будзем усяляк садзейнічаць пашырэнню прамых сувязей паміж рэгіёнамі нашых краін і суб’ектамі гаспадарання».
Прэзідэнт Таджыкістана выказаў удзячнасць кіраўніку беларускай дзяржавы за запрашэнне, сардэчны прыём і гасціннасць, а таксама павіншаваў з паспяховай арганізацыяй і правядзеннем II Еўрапейскіх гульняў — «каласальнага мерапрыемства сусветнага маштабу». «Высокая ступень іх арганізацыі наглядна паказвае сусветнай супольнасці, што беларускі бок удзяляе асаблівую ўвагу папулярызацыі алімпійскіх каштоўнасцей і развіццю фізічнай культуры і спорту», — падкрэсліў ён.
«Я прыляцеў да свайго брата. Нашы народы гістарычна вельмі добра адзываюцца адзін аб адным, паважаюць, любяць. Мы сталі за гэтыя гады не толькі сябрамі, але як родныя браты. Пакуль будзем жыць, будзем працаваць дзеля працвітання сваіх дзяржаў, паляпшэння жыцця сваіх народаў», — рэзюмаваў Эмамалі Рахмон.
Рахмон: мы зацікаўлены ў прыцягненні перадавых тэхналогій Беларусі ў рэальны сектар эканомікі
«Хачу адзначыць нашу зацікаўленасць у пашырэнні вытворчых і кааперацыйных сувязей з беларускімі партнёрамі і прыцягненні перадавых тэхналогій Беларусі ў рэальны сектар эканомікі Таджыкістана», — сказаў замежны лідар.
Паводле яго слоў, у час перагавораў пытанням пашырэння супрацоўніцтва ў гандлёва-эканамічнай сферы ўдзялялася асаблівая ўвага. «Размова ішла аб развіцці доўгатэрміновых форм супрацоўніцтва ў такіх базавых сектарах эканомікі, як прамысловасць і сельская гаспадарка, а таксама аб пашырэнні асартыменту тавараабароту з улікам патэнцыялу бакоў. Паглыбленне сувязей па гэтых напрамках, несумненна, стала б фактарам значнага развіцця нашых гандлёва-эканамічных адносін», — лічыць Эмамалі Рахмон. Таджыкістан, у прыватнасці, зацікаўлены развіваць узаемадзеянне ў сферы АПК, наладжваць пастаўкі з Беларусі высакаякаснай насеннай бульбы і племяннога матэрыялу беларускай селекцыі. «Мы ў сваю чаргу гатовы павялічыць экспарт сваіх экалагічна чыстых фруктаў і сухафруктаў», — прадоўжыў ён.
Асобнай тэмай перагавораў стала супрацоўніцтва ў галіне адукацыі. У ВНУ Беларусі навучаюцца каля 1,5 тыс. студэнтаў з Таджыкістана, а ў вядучых таджыкскіх ВНУ арганізавана работа сумесных факультэтаў. «Настаў час прапрацаваць магчымасць рэалізацыі новых сумесных таджыкска-беларускіх адукацыйных праектаў», — перакананы Эмамалі Рахмон.
«Мы грунтоўна абмяняліся думкамі па ўсёй сукупнасці пытанняў рэгіянальнага і міжнароднага характару. З улікам існуючай трывожнай абстаноўкі на паўднёвых граніцах краін СНД, у цэнтры нашай увагі былі пытанні рэгіянальнай бяспекі, — сказаў ён. — Абмеркавалі афганскую праблематыку, па якой нашы краіны зыходзяць з агульных пазіцый. Выказаліся за далейшыя сумесныя намаганні па аднаўленні міру і стабільнасці ў Афганістане».
У цэлым перагаворы, на думку таджыкскага лідара, прайшлі ў характэрнай для адносін дзвюх краін атмасферы канструктывізму і поўнага ўзаемаразумення. Эмамалі Рахмон павіншаваў Беларусь з 75-годдзем вызвалення ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў і запрасіў Аляксандра Лукашэнку наведаць Таджыкістан з афіцыйным візітам.
БелТА