Шукалі паратунку ад смерці. Выжылі не ўсе…

Беларусь памятае Год гістарычнай памяці Грамадства

Яшчэ адна трагічная, вогненная старонка Вялікай Айчыннай, жудасны лёс нашых землякоў… Ахвярамі фашысцкага тэрору сталі жыхары вёскі Чыкалавічы, якая ў 1943-м, як і многія іншыя населеныя пункты раёна, была ахоплена агнём. Нямецкія карнікі, паводле існуючых звестак, знішчылі 190 двароў з 215-ці – менавіта столькі налічвалася напярэдадні вайны. А яшчэ тут дзейнічаў калгас “Ленінскі шлях”, працавалі два ветраныя млыны і кузня.

З акта аб злачынствах нямецка-фашысцкіх акупантаў у в. Чыкалавічы (адселена ў 1986 г. у сувязі з аварыяй на ЧАЭС)

19 снежня 1944 г.

22 верасня 1943 года раптоўна ў вёску Чыкалавічы ўварваліся 50 грузавых аўтамашын з нямецкімі салдатамі і афіцэрамі – каля 500 чалавек. Было абстраляна з розных відаў баявой зброі мірнае насельніцтва, якое ў час абстрэлу спрабавала схавацца ў ямах і ўцячы, але вёску акружылі нямецкія жандармы, у выніку чаго было захоплена 35 дзяцей, састарэлых жыхароў і жанчын. Іх здзекліва на вуліцах і ў ямах расстралялі з кулямётаў, а пасля аблілі бензінам. Вёску спалілі з усіх канцоў.

З успамінаў В.В. Асадчага, былога жыхара в. Чыкалавічы:

– Гэта было 22 верасня 1943 года, калі пасля фарсіравання Дняпра ў раёне Ёлча – Камарын Чырвоная Армія вяла баі за расшырэнне плацдармаў у напрамку Чарнобыля. У той дзень перадавыя групы чырвонаармейцаў увайшлі ў в. Чыкалавічы, дзе сутыкнуліся з гітлераўцамі, якія спяшаліся ад Прыпяці ў в. Калыбань на дапамогу сваім часцям. Бой быў кароткі, і немцы адступілі.

Жыхары нашай вёскі выйшлі на вуліцы, з радасцю сталі вітаць сваіх вызваліцеляў. Але ў гэты час з боку Калыбані з’явілася вялікая група немцаў на машынах. І зноў пачаўся бой. Чыкалавічане кінуліся шукаць паратунку ў паграбах, ямах, хлявах. На жаль, не ўсім удалося выратавацца.

Я, тады яшчэ падлетак, і дзесяць аднавяскоўцаў забеглі за хлеў і схаваліся ў яме, у якой зімой захоўвалі насенную бульбу. Двое немцаў заўважылі нас. Адзін фрыц выхапіў з-за пояса гранату і шпурнуў у наш бок. Я інстынктыўна перахапіў яе і кінуў назад. Грымнуў выбух. На яго падбеглі яшчэ два немцы і пачалі страляць з аўтаматаў у тых, хто знаходзіўся ў яме. Потым ворагі накідалі саломы, аблілі хату і паркан бензінам і падпалілі. Па вёсцы ўжо гарэлі некалькі будынкаў.

Нямецкія кулі не закранулі мяне. Як толькі гітлераўцы выйшлі з двара, я выбраўся з-пад забітых, вылез з ямы і дабраўся да лесу, дзе знайшоў сваіх аднавяскоўцаў…

 

Рэквізіты для пералічэння сродкаў на мадэрнізацыю пахавання ахвяр вайны ў Брагіне па вул. Пясочнай: Брагінская раённая арга-нізацыя Беларускага грамадскага аб’яднання ветэранаў, р/р BY92 ВАРВ 3015 4309 8001 3000 0000, ААТ «Белаграпрамбанк», код банка ВАРВВY2Х, УНП 400423610, назначэнне плацяжу: збор сродкаў на мадэрнізацыю воінскага пахавання.

Падрыхтавала Валянціна БЕЛЬЧАНКА



Добавить комментарий

Ваш e-mail не будет опубликован. Обязательные поля помечены *